زعفران فقط یکبار در سال گل میدهد و گلهای زعفران فقط در ساعات ابتدایی باز شدن کیفیت مناسبی دارند. با برخورد آفتاب به کلاله زعفران مقدار کروسین موجود در کلاله کاهش پیدا میکند و بر روی کیفیت آن نیز تاثیرگذار است؛ بنابراین همانطور که دیدن گلهای زعفران زیبا و لذتبخش است؛ سختترین و حساسترین مرحله بعد از کشت، برداشت زعفران و چیدن گل زعفران میباشد.
به دلیل آنکه کیفیت زعفران در مرحله برداشت دستخوش تغییر قرار میگیرد این مرحله نیازمند توجه و دقت فراوانی است. در این مقاله در مورد نحوه صحیح و زمان برداشت زعفران یعنی چیدن گل و جداسازی کلاله صحبت میکنیم و در انتها روش های مختلف برداشت را معرفی می کنیم.
فصل برداشت زعفران در پائیز است اما زمان برداشت زعفران با توجه به شرایط اقلیمی متفاوت میباشد. به طور کلی وقتی دمای خاک به ۸ درجه سانتیگراد برسد و در حدود دو هفته پس از آبیاری اول زعفران، گلهای زعفران نمایان میشوند. در مناطق معتدل مثل کرج و قزوین این دما در اواسط مهرماه وجود دارد.اما فصل گلدهی از آبان ماه تا آذرماه ادامه دارد.
زمان برداشت زعفران در حدود دو الی سه هفته پس از ظهور اولین گل به طول میانجامد از روز هفتم تا روز چهاردهم بیشترین میزان گلدهی را در مزرعه خواهید داشت. عموماً چیدن زعفران قبل از طلوع آفتاب زمانی که گلهای زعفران بهصورت غنچههای نیمهباز هستند انجام میشود. ساعت دقیق برداشت بسته به منطقه متفاوت میباشد. مثلاً در خراسان زمان برداشت صبح خیلی زود میباشد ولی در کرج این زمان به 9-10 صبح می رسد. در بعضی مناطق در عصرها اقدام به چیدن زعفران می کنند.
در سال اول کشت زعفران ( چندماه پس از کاشت ) فقط پیازهایی که وزن مناسبی دارند و از تغذیه ی کافی برخوردار بودند گل می دهند. در یک مزرعه زعفران با کشت آرمانی یعنی 10 تن در هکتار پیاز زعفران که وزن مناسب (گرم 12-8) داشته باشد؛ در حدود 8 کیلو زعفران می شود برداشت کرد. البته رسیدگی اصولی به مزرعه زعفران نیز در میزان برداشت تاثیر گذار است.
این روش معمولترین روش چیدن زعفران در مناطق مختلف میباشد. در این روش با استفاده از کارگران، برداشت زعفران انجام میشود. تعداد کارگر موردنیاز در سال اول کمتر و در سالهای بعد به دلیل افزایش میزان گل دهی بیشتر می شود.
در روش چیدن زعفران به صورت دستی باید توجه کنید که فاصله زمانی چیدن گل و پاککردن آنها زیاد نشود؛ زیرا در این صورت گردههای زرد رنگ زعفران به کلاله چسبیده و از کیفیت زعفران میکاهد.
توجه *کارگرهای برداشت بر اساس وزن گلهای چیده شده برحسب کیلوگرم دستمزد میگیرند.*
نکته! جهت جلوگیری از خراب شدن گلها باید بین آنها هوا برودت داشته باشد. به همین دلیل توصیه میشود از سبدهای حصیری و منفذ دار و یا کیسهها نخی منفذ دار استفاده شود و در ضمن سبدها بیش از حد پر و فشرده نشوند تا فضای کافی برای عبور هوا وجود داشته باشد.
برداشت دستی زعفران در متراژهای کم بسیار خوب است اما در تناژهای بالا برداشت دستی هزینه ی تولید زعفران را به شدت افزایش داده و به دلیل طولانی شدن فرایند برداشت، کیفیت زعفران را کاهش میدهد. بنابراین استفاده از روش مکانیزه برداشت در تناژهای بالا بسیار مفید میباشد زیرا فرایند برداشت را با سرعت و کیفیت بیشتر به اتمام میرساند.
دستگاه برداشت زعفران، گلچین یا گل کن نام دارد و در چند نوع اسپانیایی، کولهای و کالسکهای موجود میباشد.
این دستگاه برای زمینهایی که کشت ردیفی با فاصله زیاد انجام دادهاند مناسب میباشد، اما به علت فاصله زیاد ردیفهای دستگاه در مزارع ایران قابل استفاده نیست.
دستگاه کولهای برداشت گل زعفران برای زمینهایی طراحی شده است که به صورت خطی و دانه تسبیحی کاشت نشدهاند و ترتیب نامنظمی دارند. ولی برای استفاده از این دستگاه مزرعه زعفران شما باید صاف و مسطح باشد. نام دیگر این دستگاه جاروبرقی است و همانطور که از نام آن پیداست مانند یک جاروبرقی عمل میکند. سوخت این دستگاه بنزین است.
دستگاه گل جمع کن زعفران مدل کالسکهای مخصوص زمینهای زعفرانی طراحی شده است که بهصورت خطی و دانه تسبیحی کاشت شدهاند. برای استفاده از این دستگاه لازم است سطح زمین یا مزرعه زعفران صاف و مسطح باشد.
هر سوالی در مورد دوره ی کشت زعفران در خاک یا دوره آموزش کاشت زعفران در گلخانه داری با ما در میون بگذار!
جداسازی کلاله از گل زعفران که پَر کردن زعفران هم نام دارد؛ باید در سریع ترین زمان پس از چیدن گل ها انجام شود.
محلی که برای این کار انتخاب می کنید باید تمیز و به دور از هرگونه گرد و غبار و آلودگی باشد.
کارگرانی نیز که برای این کار انتخاب می کنید باید لباس تمیز برتن داشته و از دستکش استفاده کنند.
جداسازی به وسیله دست توسط کارگران انجام میشود. حفظ سرعت و دقت در این روش بسیار مهم میباشد در این روش کلالهها را به چند طریق میتوان جدا کرد که انواع مختلف زعفران را پدید میآورند.
توجه! مو و پرز و پرچم، ريشه، گرده و ساير ناخالصی ها در هيچ مرحله ای هرگز وارد زعفران نشود.
این دستگاه به صورت مکانیزه فرآوری زعفران را انجام میدهد. معمولاً درصد خطای پایینی دارد و به کلاله زعفران آسیب نمیزند و با سرعت بالایی فرایند جداسازی را برای انواع زعفران انجام میدهد.
زعفران دسته: این نوع زعفران شامل قسمت کلاله و خامه (قسمت سرخ – سفید – زردرنگ) میباشد که معادل آن به فارسی زعفران دسته میباشد.
زعفران سرگل: قسمتهای زردرنگ را جدا نموده و زعفرانی یکدست به رنگ قرمز بدست می آید.
زعفران پوشال: در این روش معمولاً کلاله سه شاخه همراه با خامه، از سایر اندامهای گل جدا شده و سپس کلاله با خامه همراه آن در ظرف خشک میشوند.
زعفران نگین: رشته های ۳ شاخه ای کلاله ( قسمت های قرمز رنگ ) بدون خامه یا همان ریشه سپید زعفران از میان رشته های موجود جداسازی می شوند و کاملا سه شاخه از یکدیگر جدا هستند.
زعفران نرمه: زعفران نرمه شامل کلاله های شکسته و خورد شده زعفران است که در طی فرآیند انتقال شکسته شده اند.
پرچم: به قسمت زرد رنگی که حاوی گردههای گل زعفران است و در کنار کلاله قرار دارد پرچم میگویند پرچم خواص و کاربرد بیشماری دارد.
ریشه: در انتهای بخش قرمزرنگ کلاله بخش سفیدی قرار دارد که ریشه زعفران نامیده میشود و مثل زعفران پرفایده میباشد.
گلبرگ: از گلبرگ زعفران میتوانید در تهیه مربا و انواع دمنوش همراه با گیاهان دیگر استفاده کنید و از خواص بیشمار آن لذت برید.
بعد از جداسازی کلالهها هنگامیکه وزن زعفران جداشده حدوداً به 200-150 گرم رسید باید اقدام به خشککردن زعفران نمود.
روشهای خشککردن زعفران متفاوتند برخی از این روش ها شامل :
بهترین روش، آن است که در مدتزمان کوتاهی عمل خشککردن کلاله را انجام دهد تا کیفیت زعفران به خوبی حفظ شود. بعد از این مرحله لازم است اقدام به بسته بندی زعفران کنید.
1. بهتر است زمان برداشت زعفران را طوری تنظیم کنید که گل ها هر چه زوتر قبل از تابش آفتاب چيده شوند.
2. گل ها بعد از برداشت بايستی هرچه سريع تر برای فرآوری منتقل شوند.
3. در انتقال گل دقت كنيد از ظروف محكم و تميز (مانند سبد كه هوا مبادله مي شود) استفاده شود -گلها فشرده نشوند- جابه جايی در حداقل زمان انجام شده و جداسازی بلافاصله انجام بعد از انتقال گل های برداشت شده در سریعترین زمان انجام شود.
4. خشك كردن سريع زعفران در حفظ رنگ، عطر، طعم و كيفيت زعفران بسيار مؤثر است. زعفران را در كوتاهترين زمان (بين بيست دقيقه تا دو ساعت) با استفاده از هیتر و الک ویژه، خشک کن های مخصوص خشکاندن زعفران سريعاً خشك كنيد.
5.زعفران نبايد از محيط، آلودگی و رنگ بگيرد. دقت كنيم كه زعفران سريع خشك شود اما نباید حرارت خشک کن آنقدری بالا باشد که موجب سوختگی کلاله زعفران شود.
دیدگاه های شما
سلام زمان برداشت زعفان در چه ماهیه؟
درود برشما زمان دقیق برداشت زعفران در مناطق مختلف متفاوت ولی عموما برداشت زعفران در فصل پاییز اتفاق می افته.
من امسال تازه از شما پیاز زعفران خریدم و تیر ماه کشت کردم کی میتونم زعفرانم رو برداشت کنم ؟!
در شیراز کشت کرد
برداشت زعفران به دمای منطقه شما وابسته ست. زمانی که میانگین دمای شبانه روز در شیراز به 8 درجه رسید گل های زعفران پیدا میشن و تعیین تاریخ دقیق برداشت زعفران ممکن نیست اما عموما زعفران در اواخر مهر تا اواسط آذر ماه در مناطق مختلف برداشت میشه.
سلام من توی اصفهان میخوام زعفران کشت کنم هنوز کشت نکردم میخواستم ببینم زمان برداشت زعفران توی منطقه ما کی هست؟
درود برشما زمان برداشت زعفران بستگی به زمان آبیاری هم داره اما اگر آبیاری رو به موقع انجام دادید زمان برداشت در روزهایی خواهد بود که دما به 8 درجه در طول شبانه روز برسه.
سلام برداشت زعفران توی کرمان توی چه فصلی اتفاق میوفته؟
درود بر شما زمان برداشت زعفران توی هیچ منطقه ای به طور دقیق مشخص نیست هر زمان که میانگین دمای هوا به 8 درجه برسه گل های شما نمایان میشه.
سلام خسته نباشید من آموزشاتون رو از طریق اینستاگرام دنبال می کنم و خیلی خوبه میخوام ببینم فصل برداشت زعفران کیه؟ هنوز هیچ حرفی در موردش زده نشه؟کی باید اماده سازی برای برداشت زعفران رو انجام بدیم؟
درود بر شما ممنونم فصل برداشت که از مهر تا اذر ادامه داره اما زمان برداشت زعفران در هر منطقه متفاوت هست.
سلام کی زمانه برداشت گل زعفرانه میرسه من امسال تازه کشت کردم و نگرانم بابت گل دادن
درود بر شما زمان برداشت گل زعفران در مناطق مختلف متفاوته و بستگی به زمان ابیاری شما داره.
چرا امسال اینقدر برداشت زعفران کم شده؟ موقع برداشت نرسیده تا همین قدر کم برداشت میشه هرسال؟
درود بر شما امسال به دلیل خشکسالی مقدار برداشت ها کاهش داشته
امسال زمان برداشت زعفران عقب افتاده؟ هنوز زعفرون توی منطقه ما در نیومده و یک سری تازه چند تا گل برداشت کردن چه جوریه جریانش؟
درود بر شما بله به دلیل گرمایی که در آبان شاهدش بودیم گدهی زعفران کمی به تاخیر افتاده
دستگاهی برای برداشت زعفران توی ایران وجود داره؟ چه جوری میشه پیدا کرد؟
درود بر شما بله دستگاه برداشت زعفران وجود داره ولی نه به صورت تجاری و فعلا براشت با دست در همه شهرها مرسومه
سلام مهندس
من امسال برای اولین بار زعفران کاشتم و پس از سه هفته آبیار ی گلها در اومدند و چیدم.
برای بار دوم تا کی باید منتظر گل دهی باشم؟ آیا در این مدت باید آبیاری هم بکنم؟
آیا تا گلدهی بعدی باید کار خاصی انجام بدم یا کاری لازم نیست و باید منتظر گل دهی در زمانش باشم؟؟
درود بر شما گلدهی زعفران فقط یک بار در سال اتفاق می افته. اگر تمام گلهاتون رو چیدید و دیگه پیازا گل نمیده بعد از دو هفته شروع به دادن زاج آب کنید و بعد از اون محلول پاشی ها رو آغاز کنید.
اطلاعات بیشتر رو میتونید توی مقالات دیگر ما در مورد ابیاری و محلول پاشی بدست بیارید.
سلام.من.امسال.کاشتم.محصول.خوب.بودولی.جو.زیادرویده.نمیدم.چکارکنم
درود بر شما با مشورت با کارشناسان علف هرز مزاعتون رو پیش از محلول پاشی ها حتما از بین ببرید
درود بر شما حتما پیش از محلول پاشی ها زمین رو وجین کنید و تمام جوها و علف های هرزو از بین ببرید.
سلام برای برداشت دستگاه نیست؟ من شنیدم تو بعضی مناطق استفاده می کنند ممنون میشم اگر شماره ای دارید بهم بدید
درود بر شما خیر ما اطلاعی نداریم از کسانی که دستگاه برداشت رو دارن
سلام من امسال اب ندادم هزینه اب دهی خیلی برام میشد الان امروز بارون خوبی اومد به نظر شمادوستان گلدهی دارم شهرکرد هستم
درود بر شما آبیاری برای رشد و بیداری و شوک سرمایی بنه الزامیه، ولیکن ممکنه که گل بده
سلام وقت بخیر در لرستان بروجرد چه زمانی زعفران بکارم و چه زمانی برداشت کنم توی بروجرد از مهر ماه تا خرداد سال بعد هوا سرده و از چه خاک و کودی برای کاشت استفاده کنم
درود بر شما در تیر ماه باید کشت رو انجام بدید ولی الان باید ازمایش خاک بگیرید و کود دامی تهیه کنید برای پوساندن