اصلی ترین چالش زعفرانکارن ایران و عمده ترین دلیل کشاورزان برای انتخاب کشت و کار زعفران معضل کم آبیست. پرورش گیاه زعفران به عنوان گیاهی با نیاز آبی کم سالهاست در بین کشاورزان ایران رواج پیدا کرده است. اما آیا می توان زعفران را به صورت دیم کشت کرد؟ چالش های پیش روی کشت زعفران در زمین دیم کدام است؟ در این مقاله این موضوع را بررسی می کنیم.
پاسخ این سوال بله است و کشت زعفران در زمین دیم ممکن است و زمان کاشت زعفران به صورت دیم با کشت همراه با آبیاری یک است. در اصول اولیه کشت به صورت دیم چند نکته وجود دارد که باید آن ها را مد نظر قرار دهید که در ادامه در مورد هریک صحبت می شود اما قبل از هر اقدامی باید برآورد هزینه انجام داد و سنجید که آیا این کار صرفه اقتصادی دارد یا خیر؟ بنابراین پیشنهاد دهکده موفقیت این است که حتما پیش از شروع کاشت زعفران با یک متخصص در این زمینه صحبت کنید.
یکی از نکات مهم در کشاورزی خاک که بستر کشت می باشد است. در کاشت زعفران در زمین های دیم نوع خاک از اهمیت بالایی برخوردار است. به دلیل آنکه بافت اکثر خاک های ایرانی شنی و قلیایی است اگر قصد کشت دیم زعفران را دارید ابتدا باید از آزمایش خاک کشاورزی تهیه کنید با توجه به نتیجه ی آزمایش لازم است اصلاح بافت خاک را در اولویت کار خود قرار دهید.
چون شرایط کشت به صورت دیم است حتما بافت خاک باید اصلاح شود و به سمت بافت رسی برود که توانایی نگهداری آب در آن بیشتر است و اگر بافت خاک شنی بود لازم است از زئولیت به همراه کود دامی برای آماده سازی زمین استفاده شود. همینطور ph یا اسیدیته ی خاک باید به سمت اسیدی شدن برود.
استفاده از کود دامی به نوعی برای این نوع کشت واجب می باشد برای پوساندن کود دامی و کوددهی اولیه زمین از ترکیب گوگرد، اوره و باکتری تیوباسیلوس استفاده شود.
دومین نکته‌ی مهمی که باید به آن توجه داشته باشید میزان تراکم در هر هکتار می باشد. با توجه به آنکه نوع کشت دیم میباشد نمی توانید از تراکم کشت آرمانی یعنی 1 تن در هر هزارمتر استفاده کنید و تراکم کشت باید مقدار پائین تری باتوجه به مواد مغذی موجود در خاک باشد. در این نوع کشت داشتن یک برنامه مناسب برای کود دهی زعفران بسیار ضروری می باشد.
برای آبیاری زعفران در زمین های دیم تنها سه راه پیش رو داریم، انجام دفعات آبیاری زعفران با تانکر آب یا احداث استخر و ذخیره آب. برای پاسخ باید بدانیم که چه مقدار آب برای یک هکتار مزرعه زعفران نیاز است؟
نوبت های آبیاری زعفران در کمترین حالت به ۴ مرحله میرسد :
مهمترین آبیاری گلاب-آب اول که وظیفه بیداری زعفران را به عهده دارد و نیز تاثیر مهمی در گلدهی دارد
نوبت بعدی یعنی زاچ آب-آب دوم است که نقش اساسی در بچه زایی و رشد برگ زعفران را دارا میباشد و انتخاب بهترین کود برای زاج آب زعفران بسیار مهم است.
انجام این دو نوبت آبیاری در مزارع زعفران ضرورت دارد چرا که هدف آنها صرفا تامین رطوبت نیست بلکه تامین غذایی هم انجام میدهند.
جنس خاک در نگه داری آب نقش مهمی دارد اصولا خاکهای رسی در حفظ رطوبت بهتر عمل میکنند و خاکهای شنی نفوذپذیری آب بیشتر و میزان تبخیر بیشتری دارند.
فاکتور مهم بعدی در حفظ رطوبت خاک منطقه ایست که در آن زعفران کشت شده، هر چه دمای هوا بالاتر باشد طبیعتا میزان تبخیر آب نیز بیشتر است بنابراین خشکی نیز بیشتر است. برای کاهش تبخیر آب سطحی موجود در خاک بویژه در مناطق گرمسیر توصیه میکنیم حتما در تابستان از مالچ پاشی کمک بگیرید.
آبیاری اول عموما مهرماه انجام میشود و نوبت آبیاری دوم آبان ماه است، به دلیل کاهش دما و کاهش تبخیر و همچنین بارش باران‌های پاییزی مقدار آب مصرفی زاچ آب کمتر است. مقدار آب مورد نیاز در زمین های دیمی که خاک لومی رسی شنی دارند (خاکی که درصد شن و رس و سیلت متوسط دارد) برای هر هکتار با فرض آنکه میزان تبخیر برابر با متوسط منطقه باشد به شرح زیر است:
مناطق گرمسیر : آب اول 25۰ هزار لیتر – آب دوم 200 لیتر
مناق معتدل : آبیاری اول 200هزار لیتر – آب دوم 150 هزار لیتر
مناص سردسیر: آبیاری اول 180 هزار لیتر – آب دوم 130 هزار لیتر
نکته: این مقدار آب با انجام آبیاری به روش غرقاب مورد استفاده است. با انجام آبیاری به روش های بارانی و قطرهای مقدار مصرف آب از 30 تا 50 درصد کاهش پیدا میکند.
نکته: هزینه خرید آب و انجام آبیاری با تانکر و هزینه حمل و نقل آب در هر شهر با شهر های دیگر متفاوت است.
احداث استخر چندی پیش برای مزارع توسط مجلس تصویب و بلامانع اعلام شد و حالا میتوان با خیال آسوده مشکل کم آب مزارع رو حداقل برای کشت هایی با نیاز آبی کم مثل زعفران حل کرد.
ساخت استخر کشاورزی باورق های عایق رطوبتی ژئوممبران بهترین، سریعترین و ارزان ترن راه احداث استخر است و در هر منطقه ای با هر میزان بارش و جنس خاک ممکن است، این استخر با هدف ذخیره آب و بالا بردن میزان دبی آب ساخته میشود.
مکان استخر نسبت به شرایط زمین شما تعیین میشود پس حتما از کارشناسان زبده فعال در این زمینه کمک بگیرید. این استخرها توانایی ذخیره سازی آب باران را به خوبی دارند.
همانطور که میدانید اکثر نیاز آبی زعفران در طول فصل پاییز و زمستان برطرف میشود. اگر در مجاورت زمین شما زمین های زراعی و باغات وجود دارند با توجه به این که نیاز آبی بسیار کمتری را نسبت به تابستان و پاییز دارند، با مسالمت با همسایگانتان میتوانید در این برهه زمانی از آب چاه مزارع یا باغات مجاور برای آبیاری و ذخیره سازی در استخر خود بهره ببرید. با این کار علاوه بر کاهش هزینه های حمل و نقل، زحمت کمتری به دوش خواهید کشید و سبب خیررسانی به همسایگان خود نیز میشوید.
دیدگاه های شما
با سلام
ضمن تشکر از مطالب ارزشمندتان،
بنده مطالب سایر سایتها را هم مطالعه کرده ام اما به نظرم سایت شما یعنی دهکده با هدف کمک کردن و دلسوزی بیشتری برای کشاورزان و علاقه مندان ، مطالب را منتشر می کند.
درود خوشحالیم که این هدف درک شده